Zmiany w księgach liturgicznych

Kategoria: Czytelnia duchowa

Utworzono: niedziela, 03, kwiecień 2022 22:51

Bywa i tak, że pewne kosmetyczne a czasem istotniejsze zmiany nanoszone są na tekst ksiąg liturgicznych. Taką decyzję podejmują zarówno papieskie kongregacje a czasem konferencje episkopatów, które odpowiadają za tłumaczenia ksiąg. Każdy ksiądz powinien być na bieżąco a takimi zmianami, nawet jeśli nie od razu kupi księgę w naniesioną poprawką. Jeśli nie, powinien jakoś nanieść zmianę a księgę (czasem robi się wklejkę w księgę) lub o danej zmianie pamiętać. Od razu warto wspomnieć, że nie są to zmiany częste.

Poniżej zebrałem kilka zmian, które wraz z nowymi wydaniami ksiąg liturgicznych powinny się tam znaleźć, a do tego czasu trzeba o tych nowych momentach pamiętać. Na stronie KEP należy szukać konkretnych zatwierdzeń (http://www.kkbids.episkopat.pl/ - najczęściej w Anamnesis).

[Nowe tłumaczenie wielkopiątkowej modlitwy za Żydów (info z 2022)] [Nowe tłumaczenie wielkopiątkowej modlitwy za Żydów (info z 2009)] [Nowa formuła obrzędu pogrzebu przed złożeniem urny do grobu] [ Zmiana formuły: wspólnota chrześcijańska przyjmuje was z wielką radością w obrzędzie chrztu dzieci.] [Komunikat w sprawie włączenia imienia św. Józefa do Modlitw Eucharystycznych] [Dodanie wezwań do Litanii Loretańskiej.] [Nowe formuły rozesłania kończące Mszę św. ] [Dodanie nowych wezwań do w litanii do św. Józefa.] [Wspomnienie obowiązkowe świętych Marty, Marii i Łazarza. (od 2021r.)]

1A. Nowe tłumaczenie wielkopiątkowej modlitwy za Żydów (info z 2022)

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów w 2022 zatwierdziła nowe tłumaczenie wezwania za Żydów w modlitwie powszechnej wielkopiątkowej Liturgii na cześć Męki Pańskiej. Konferencja Episkopatu Polski przyjęła je już w 2009 roku, ale dopiero teraz doczekało się oficjalnej akceptacji ze strony Stolicy Apostolskiej.

Modlitwa powinna teraz brzmieć następująco:

Módlmy się za Żydów, do których najpierw Pan Bóg nasz przemówił, aby pomógł im wzrastać w miłości Jego Imienia i w wierności Jego przymierzu.

Wszechmogący, wieczny Boże, Ty dałeś swoje obietnice Abrahamowi i jego potomstwu; wysłuchaj łaskawie próśb Twego Kościoła, aby lud, który jako pierwszy nabyłeś na własność, mógł osiągnąć pełnię odkupienia. Przez Chrystusa, Pana naszego.
Amen.

Zawarte w nowym tekście określenie „lud, który jako pierwszy nabyłeś na własność” jest właściwym tłumaczeniem słów obowiązującej łacińskiej formuły (populus acquisitionis prioris).

1. Nowe tłumaczenie wielkopiątkowej modlitwy za Żydów (info z 2009)

Episkopat na 348. zebraniu plenarnym w Łomży przyjął dziś (2009-06-20) nowe tłumaczenie wielkopiątkowej modlitwy za Żydów - poinformował KAI abp Henryk Muszyński. W miejsce pojęcia "narodu niegdyś wybranego", jest teraz mowa o "narodzie pierwszego wybrania", zgodnie z formułą obowiązującą w całym Kościele, a wprowadzoną bezpośrednio po Soborze Watykańskim II.

Abp Muszyński wyjaśnił, że niezbędne było nowe tłumaczenie, gdyż ta właśnie modlitwa została błędnie przetłumaczona w polskiej wersji obowiązującego w całym Kościele Mszału Rzymskiego z 1970 r.. Tekst łaciński Mszału używa sformułowania: „populus prioris aquisitionis”: „Naród, który jako pierwszy został wybrany”. Tymczasem dotąd w polskim tłumaczeniu Mszału zawarte było błędne tłumaczenie: „Naród, który niegdyś był narodem wybranym”. Abp Muszyński dodał, że tekst modlitwy za Żydów wedle nowego, prawidłowego tłumaczenia, będzie odmawiany we wszystkich polskich kościołach już w Wielki Piątek 2010 r. Przy okazji wyjaśnił, że on sam, jako metropolita gnieźnieński używał od lat prawidłowej formuły modlitwy za Żydów, gdyż za obowiązujący w całym Kościele uznawał tekst łaciński Mszału Rzymskiego.

za: http://info.wiara.pl/

Tu pojawia się naturalna wątpliwość, dlaczego ta zmiana nie przełożyła się od razu na praktykę, to znaczy, dlaczego nie jest stosowana, a nowo wydawane księgi liturgiczne czy zawierające teksty liturgiczne, tej zmiany nie mają. Odpowiedź bp. Cichego z Anamnesis nr 74:

"Szanowny Panie Dawidzie! Dziękuję za przesłany mail i odpowiadam na przedstawione pytania: Na zebraniu biskupów diecezjalnych 2 maja 2009 r. na Jasnej Górze przedstawiono projekt poprawionego tłumaczenia wielkopiątkowej modlitwy VI. ZA ŻYDÓW Módlmy się za Żydów, do których najpierw Pan Bóg nasz przemówił, aby pomógł im wzrastać w miłości Jego Imienia i w wierności Jego przymierzu. Modlitwa w ciszy. Po niej kapłan śpiewa: Wszechmogący, wieczny Boże, Ty dałeś swoje obietnice Abrahamowi i jego potomstwu; + wysłuchaj łaskawie próśb Twego Kościoła, * aby lud, który jako pierwszy nabyłeś na własność, mógł osiągnąć pełnię odkupienia. Przez Chrystusa, Pana naszego. W. Amen. Odpowiedzi na pytania skierowane do Komisji 83 Ten tekst został przyjęty przez biskupów na 348. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w Łomży, w dniu 20 czerwca 2009 r. i przesłany do Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów do Rzymu celem uzyskania recognitio. Po otrzymaniu odpowiedzi z Rzymu uczestnikom 352. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Olsztynie, w dniu 18 czerwca 2010 r. przekazana została informacja, że Kongregacja nie zatwierdziła tekstu poprawionej wielkopiątkowej modlitwy za Żydów, która została przyjęta na Zebraniu Plenarnym KEP w Łomży, wyjaśniając, że nie ma zwyczaju zatwierdzać poszczególnych modlitw mszału i oczekuje na tłumaczenie całego trzeciego wydania Mszału rzymskiego. Prace nad tłumaczeniem całości mszału jeszcze trwają. Serdecznie Pana pozdrawiam Bp Stefan Cichy"

Czyli mówiąc prosto, o ile można, obecnie modlitwa jest przetłumaczona niefortunnie, ale nie można tego poprawić, bo Kongregacja nie zatwierdza poszczególnych modlitw, kiedy trwają prace nad nowym mszałem. Stosujemy więc nadal obecny mszał i czekamy na nowy, w którym znajdzie się poprawiona modlitwa. Pokrętne tłumaczenie, bo można ręcznie ponanosić poprawki, tak jak to zrobiono z wspomnieniem św. Józefa w Modlitwie Eucharystycznej. 

2. Nowa formuła obrzędu pogrzebu przed złożeniem urny do grobu

Formułę obrzędu pogrzebu przed złożeniem urny do grobu przyjęła Konferencja Episkopatu Polski podczas obrad odbywających się w Łomży. Dotychczasowa formuła stosowana przy pogrzebach mówiła m.in.: "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz", zaś modyfikacja przygotowana na okoliczność pochówku skremowanych zwłok będzie brzmiała: "z prochu powstałeś i prochem jesteś".

Zmiany dotyczą także innych formuł modlitewnych, których będzie uwzględniony fakt pochówku urny z prochami zmarłego, a nie trumny z jego ciałem. Przy tradycyjnym pochówku, tuż przed złożeniem trumny do grobu, kapłan wygłaszał modlitwę: "Niech Bóg da tobie pić ze źródeł wody życia". Formuła wygłaszana przed złożeniem urny brzmieć będzie: "W Chrzcie św. zostałeś odrodzony z wody i Ducha Świętego, niech Bóg dopełni w Tobie to, co wtedy rozpoczął". Biskupi uchwalili, że zwrócą się do Stolicy Apostolskiej z prośbą, by zgodziła się na stosowanie obydwu formuł, do wyboru.

za: http://www.duszpasterski.pl/

3. Zmiana formuły: wspólnota chrześcijańska przyjmuje was z wielką radością w obrzędzie chrztu dzieci.

Na krótko przed ustąpieniem ze stolicy św. Piotra Ojciec Święty Benedykt XVI zarządził, aby zostały zmodyfikowane łacińskie słowa formuły obrzędów wstępnych chrztu dzieci. Dotychczasowe brzmienie formuły Drogie dzieci, wspólnota chrześcijańska przyjmuje was z wielką radością (łac. Magno gaudio communitas Christiana te (vos) excipit) zostało zmienione tak, aby zastąpić określenie wspólnota chrześcijańska. Papież Benedykt XVI pragnął, aby w obrzędzie chrzcielnym jasno wyrażano prawdę, że to Kościół Boży - w całej swojej powszechnej, katolickiej naturze - przyjmuje kandydatów na chrześcijan, nie zaś rozumiana na różne sposoby wspólnota chrześcijańska.
 
 Określenie wspólnota chrześcijańska (łac. communitas Christiana) zostało z woli Ojca Świętego i na mocy dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 22.02.2013 roku zastąpione wyrażeniem Kościół Boży (łac. Ecclesia Dei). Dekret obowiązuje od dnia 31 marca 2013 r. i zobowiązuje krajowe konferencje biskupów do wprowadzenia zmian w wydaniach narodowych Obrzędu chrztu dzieci.
 
 Dekret Kongregacji (Prot. N. 44/13/L) ustanawia zmiany w tych punktach księgi Obrzędy chrztu dzieci, gdzie pojawia się zdanie wspólnota chrześcijańska przyjmuje cię/was itd. We wszystkich poniższych punktach, zatem należy zmienić brzmienie tekstu na nowy (numeracja i podział księgi został dostosowany do księgi polskiej, która różni się miejscami znacznie od łacińskiej):
 

• w punkcie 41 (Chrzest wielu dzieci): N. N. (albo Drogie dzieci), Kościół Boży przyjmuje was z wielką radością. (...)
• w punkcie 79 (Chrzest jednego dziecka): N., Kościół Boży przyjmuje cię z wielką radością. (...)
• w punkcie 117 (Chrzest dzieci w czasie Mszy): N., N. (albo Drogie dzieci), Kościół Boży przyjmuje was z wielką radością. (...)
• w punkcie 152 (Obrzędy chrztu do użytku katechetów): Drogie dzieci, Kościół Boży przyjmuje was z wielką radością. (...)
• w punkcie 191 (Przyniesienie do kościoła dziecka już ochrzczonego): N., Kościół Boży wraz z Twymi rodzicami...

Łacińskie wyrażenie Ecclesia Dei posługuje się gramatycznym przypadkiem dopełniacza (Deus, Dei), co dosłownie w języku polskim brzmiałoby Kościół Boga, jednakże ze względu na większą popularność zwrotu Kościół Boży (z użyciem przymiotnika /zaimka dzierżawczego Boży), wydaje się, że lepiej posługiwać się właśnie tym drugim zwrotem zwłaszcza, iż takie tłumaczenie jest używane w Piśmie Świętym (np. w 1 Tm 3, 5: jakżeż będzie się troszczył o Kościół Boży? I ąuomodo ecclesiae Dei diligentiam habebit?).
 
 

 Biskup Adam Bałabuch
  Przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski

za: http://www.diecezja.elblag.opoka.org.pl/

 4.  Komunikat w sprawie włączenia imienia św. Józefa do Modlitw Eucharystycznych

Świdnica, dn. 29.07.2013 r.

W związku z wątpliwościami dotyczącymi interpretacji Dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 1 maja 2013 r., na mocy którego w Modlitwach Eucharystycznych II, III i IV ma być odtąd wymieniane imię Świętego Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, zaraz po imieniu Najświętszej Maryi Panny, przesyłam poniższe wyjaśnienie.

W dniu 26 lipca 2013 r. nadeszła odpowiedź na zapytanie polskiej Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP, dotyczące kwestii użycia imienia św. Józefa w Mszale Rzymskim wg drugiego wydania typicznego, gdyż Dekret Kongregacji „zarządza, aby imię Świętego Józefa (...) zostało odtąd włączone do Modlitw eucharystycznych II, III i IV w trzecim wydaniu typicznym Mszału Rzymskiego.”

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów objaśnia, iż w krajach, w których nie ma jeszcze zatwierdzonego przekładu III wyd. typicznego Mszału, należy imię św. Józefa włączać do Modlitw Eucharystycznych w aktualnie obowiązującym Mszale, w wersji zatwierdzonej przez Kongregację.

Przypomina się zatem, że Kongregacja zatwierdziła polskie brzmienie wstawki o św. Józefie, która brzmi następująco:

• II Modlitwa eucharystyczna: «z Najświętszą Bogurodzicą Dziewicą Maryją, ze świętym Józefem, Jej Oblubieńcem, ze świętymi Apostołami»;
• III Modlitwa eucharystyczna: «z Najświętszą Dziewicą, Bogurodzicą Maryją, ze świętym Józefem, Jej Oblubieńcem, ze świętymi Apostołami»;
• IV Modlitwa eucharystyczna: «z Najświętszą Dziewicą, Bogurodzicą Maryją, ze świętym Józefem, Jej Oblubieńcem, z Apostołami».

+Adam Bałabuch
Przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów

 za: http://www.diecezja.swidnica.pl/

 5.  Dodanie wezwań do Litanii Loretańskiej.

(2020)

  ** Konferencja Episkopatu Polski 28 sierpnia 2020 r. zatwierdziła polskie tłumaczenie trzech nowych wezwań Litanii loretańskiej, wprowadzone (z inicjatywy pp. Franciszka) w języku łacińskim przez Stolicę Apostolską 20 czerwca 2020 r. Są to wezwania: „Matko miłosierdzia”, „Matko nadziei”, „Pociecho migrantów”.  zob. [Włączenie wezwań „Mater misericordiae”, „Mater spei” i „Solacium migrantium” do Litanii Loretańskiej (2020)]

Zob. też {Komunikat Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów w sprawie pisowni nowych wezwań w Litanii loretańskiej}

 (2014)

Na prośbę Jego Ekscelencji Józefa Michalika, Arcybiskupa Metropolity Przemyskiego Obrządku Łacińskiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, wyrażoną w liście z dnia 15 stycznia 2014 r., mocą uprawnień udzielonych tej Kongregacji przez papieża Franciszka chętnie zezwalamy, aby w Litanii do Najświętszej Maryi Panny (Litanii Loretańskiej) po wezwaniu: „Matko Łaski Bożej”, mogło być dodane wezwanie: „Matko Miłosierdzia”. Bez względu na jakiekolwiek przeciwne zarządzenia.

W siedzibie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, dn. 8 listopada 2014 r.

+ Artur Roche
Arcybiskup Sekretarz

(1995)

Ps. Wcześniej Ojciec Święty Jan Paweł II (na prośbę prośbę Prymasa Polski Kard. Józefa Glempa) wprowadził dekretem Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 31 grudnia 1995 r. (Prot. 2500/95/L) do Litanii Loretańskiej do Matki Bożej wezwanie "Królowo rodzin". Wezwanie to zostało umieszczone po "Królowo różańca świętego", a przed wezwaniem "Królowo pokoju".

6. Nowe formuły rozesłania kończące Mszę św. (zmiana w Polsce chyba zapomniana, ale mam nadzieję, że przypomni się, kiedy zostanie wydany nowy mszał)

Stolica Apostolska zaakceptowała nowe formuły rozesłania kończące Mszę św. Ogłosił je 18 października 2008 r. prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Kard. Francis Arinze. Znalazły się one w poprawionym, typicznym wydaniu Mszału, które zostało wydrukowane w 2008 r. 

Alternatywne zakończenia brzmią:

• „Ite ad evangelium Domini nuntiandum” 
  („Idźcie głosić Ewangelię Pańską”)
• „Ite in pace, glorificando vita vestra Dominum” 
  („Idźcie w pokoju, chwaląc waszym życiem Pana”)
• „Ite in pace, alleluja, alleluja” 
  („Idźcie w pokoju, alleluja, alleluja”), które można stosować w okresie wielkanocnym.
• Dotychczasowe zakończenie 
  „Ite, missa est” 
  (w polskiej wersji: „Idźcie w pokoju Chrystusa”) nie zostało zmienione.

za: http://www.wiara.pl

 A czemu tych formuł się nie stosuje? Tu zapewne też czekamy na nowy mszał :) 

7.  Dodanie nowych wezwań do w litanii do św. Józefa.

1 maja 2021 roku Stolica Apostolska ogłosiła siedem nowych wezwań w Litanii do św. Józefa (List Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Prot. N. 133/21): Custos Redemptoris, Servus Christi, Minister salutis, Fulcimen in difficultatibus, Patronus exsulum, Patronus afflictorum, Patronus pauperum.

12 czerwca 2021 roku Konferencja Episkopatu Polski, zgodnie z Listem Kongregacji zatwierdziła brzmienie wezwań w języku polskim, przygotowane przez Komisję ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP: Opiekun Odkupiciela, Sługa Chrystusa, Sługa zbawienia, Podpora w trudnościach, Patron wygnańców, Patron cierpiących, Patron ubogich.

8.  Wspomnienie obowiązkowe świętych Marty, Marii i Łazarza [29 lipca]. (od 2021r.)

W 2021 r. Papież Franciszek wpisał do Ogólnego kalendarza rzymskiego rodzeństwo z Betanii: Łazarza, Martę i Marię. Zgodnie z dekretem Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 26 stycznia 2021 r. (Prot. N. 35/21), od 2021 roku wspomnienie nosi nazwę wspomnienia "świętych Marty, Marii i Łazarza". Pod takim tytułem wspomnienie to powinno zatem występować we wszystkich kalendarzach i księgach liturgicznych do sprawowania Mszy świętej i Liturgii Godzin. Kolekta jest zmieniona, a więc do czasu zatwierdzenia polskiego przekładu nowej wersji należy posługiwać się kolektą z tekstów wspólnych o Świętych. W modlitwie nad darami należy zastąpić wyrażenie "w świętej Marcie" na "w Twoich Świętych", a w modlitwie po Komunii - wyrażenie "świętej Marty" na "świętych Marty, Marii i Łazarza". Czytania mszalne nie ulegają zmianie.

Wymieniona w zaleceniu kolekta znajduje się w Mszale Rzymskim na stronie 49** - 40. Msza o świętym. Poniżej treść kolekty: Wszechmogący, wieczny Boże, Ty nam dajesz nowe dowody swojej miłości, gdy pozwalasz świętym uczestniczyć w Twojej chwale,  †  spraw, aby ich modlitwa i przykłady, *  pobudziły nas do wiernego naśladowania Twojego Syna. Który z Tobą żyje  i  króluje  w  jedności  Ducha  Świętego,  *  Bóg,  przez wszystkie wieki wieków.

 (za: https://liturgia.wiara.pl/)